Pełna nazwa ostoi: Zlewnia Górnej Huczwy
Kod ostoi: PL114
Współrzędne geograficzne: 50°32'N 23°42'E
Powierzchnia: 6 505 ha
Położenie administracyjne: województwo lubelskie; powiat tomaszowski.
Kryteria BirdLife International: A1, C1, C6
Formy ochrony przyrody: Rezerwat przyrody: Skarpa Dobużańska (5,1 ha), Las Lipowy w Uroczysku Bukowiec (12,41 ha), specjalny obszar ochrony siedlisk Dobużek, PLH060039 (199,3 ha).
Natura 2000: obszar specjalnej ochrony ptaków - Zlewnia Górnej Huczwy, PLB060017.

Zlewnia Górnej Huczwy, fot. Robert Cymbała

Zlewnia Górnej Huczwy, fot. Robert Cymbała

Ogólny opis ostoi
Ostoja leży na Wyżynie Wołyńskiej (mezoregion Grzęda Sokalska). Obejmuje dolinę górnego biegu Huczwy od Woli Gródeckiej do Tyszowiec (35 km) oraz jej dopływów: Rachanki, Wożuczynki, Siklawy i Kmiczynki z Kamionką. W centralnej części znajdują się dwa kompleksy stawów rybnych w Łaszczowie i Zimnie o łącznej powierzchni ponad 200 ha. Rzeźbę regionu cechuje występowanie wysokich garbów o przebiegu wschód - zachód, pokrytych grubym płaszczem lessowym. Na nich wykształciły się jedne z najżyźniejszych gleb w Polsce - czarnoziemy. Zasobność środowiska i klimat sprzyjają rozwojowi wysokowydajnego rolnictwa, dlatego obszary sąsiadujące z doliną zostały odlesione i zajęte pod uprawy. W tym otoczeniu dolina Huczwy wyróżnia się wysokimi walorami przyrodniczymi.
Huczwa, lewobrzeżny dopływ Bugu, bierze początek na wschód od Tomaszowa Lubelskiego, na skłonie pasma Roztocza. Długość całej rzeki to 75 km, a powierzchnia jej dorzecza 1394 km2. Po wypłynięciu z Roztocza dolina rzeki rozszerza się, osiągając poniżej Łaszczowa ponad 1 km szerokości. W krajobrazie ostoi dominują użytki rolne. Łąki zajmują prawie połowę areału rolnego, w dolinach Huczwy i jej dopływów zostały zmeliorowane i są użytkowane jako łąki kośne. Mimo zdrenowania w dnie dolin zachowały się starorzecza i miejsca podmokłe. Porasta je roślinność turzycowisk, a fragmenty nieużytkowane rolniczo porastają krzewy. Na stawach w Łaszczowie i Zimnie prowadzona jest intensywna gospodarka rybacka. Roślinność wodną stawów stanowią szuwary - w Zimnie porastają one niewielkie części stawów, niektóre stawy w Łaszczowie są nimi prawie zupełnie zarośnięte. Z ostoją graniczą niewielkie lasy grądowe.

Siedliska i typy użytkowania gruntów w ostoi
Łąki i pastwiska -50%, inne tereny rolne -42%, mokradła -2%, zbiorniki wodne i cieki -4%, inne -2%.

Ptaki
W ostoi stwierdzono 232 gatunki ptaków (149 lęgowych), z czego 57 wymienionych jest w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej (32 lęgowe), zaś 40 (12 lęgowych) wpisanych jest do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Obszar ten jest najważniejszą ostoją dzięcioła białoszyjego w kraju. Jest to również istotne miejsce występowania derkacza, zielonki, bąka i bączka. W okresie migracji ostoja jest także ważnym miejscem przystankowym dla wędrujących ptaków wodno-błotnych.

Kluczowe gatunki ptaków stwierdzone w ostoi Zlewnia Górnej Huczwy

Inne walory przyrodnicze ostoi
W ostoi występuje traszka grzebieniasta, kumak nizinny i czerwończyk nieparek - gatunki z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Można tutaj znaleźć także rośliny chronione takie jak storczyk krwisty, kosaciec syberyjski i starodub łąkowy. Rezerwat Skarpa Dobużańska obfituje w gatunki stepowe: zawilec wielkokwiatowy i pierwiosnkę lekarską. W rezerwacie Las Lipowy w Uroczysku Bukowiec występuje podkolan biały i gnieźnik leśny.

Zagrożenia

Zlewnia Górnej Huczwy, fot. Robert Cymbała

• zaprzestanie wykaszania łąk.

• wypalanie roślinności, zamiana łąk w grunty orne i leśne;
• intensyfikacja gospodarki stawowej;
• wyrąb starodrzewu i drzew dziuplastych;
• oczyszczanie i regulacja koryt rzecznych oraz rowów melioracyjnych, zanieczyszczenie wód ściekami komunalnymi i rolnymi;
• lokalizacja składowisk odpadów komunalnych, penetracja siedlisk przez ludzi i zwierzęta domowe, usuwanie starych i murszejących drzew z terenów osiedlowych;
• penetrowanie siedlisk, zabijanie ptaków nierozpoznanych.

autor: Jerzy Michalczuk

Na podstawie publikacji:
T.Wilk, M.Jujka, J.Krogulec, P.Chylarecki. (red) 2010. "Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce" OTOP, Marki.